Tuinontwerp cursus

Tuinontwerp cursus deel 7 (vierkante en diagonale vormen)

Ook vierkanten spreken vele mensen erg aan. Hoe dat precies komt is wat minder duidelijk dan bij de cirkels. Een vierkant is namelijk veel ingewikkelder om in de tuin te gebruiken. Zeker in de wat kleinere tuinen zou ik niet snel kiezen voor vierkanten. Een vierkant bestaat uit 4 gelijke zijden en 4 loodrechte (haakse) hoeken, een rechthoek bestaat uit twee keer twee gelijke zijden en 4 loodrechte (haakse) hoeken. Een vierkant heeft de eigenschap iets duidelijk te omkaderen waar ik mee wil zeggen dat je met een vierkant al snel een aparte ruimte in de ruimte maakt. Voor grote tuinen is dit ideaal maar de meeste tuinen hebben juist het tegenovergestelde nodig. Werk je met vierkanten in een kleine tuin dan is de kans groot dat de tuin een hokkige uitstraling krijgt. Toch is mijn ervaring dat de meeste mensen die zelf aan het ontwerpen slaan als eerste vorm kiezen voor een vierkant.

Diagonale lijnen in de tuin
Helaas zie je maar weinig particulieren die werken met diagonale lijnen in de tuin. Een tuin ontworpen met diagonale lijnen is 9 van de 10 keer ontworpen door een hovenier of tuinarchitect. Een diagonaal is een lijn die niet haaks in een vierkant of rechthoek getrokken wordt. De kracht van een diagonale lijn in de tuin is dat deze de tuin groter doet lijken. Dit is ook niet verwonderlijk als je bedenkt dat een diagonaal altijd langer is dan een rechte lijn. Tevens is een tuin ontworpen met diagonale lijnen over het algemeen spannender dan een tuin met rechte lijnen. Door op deze manier te werken zou je een zichtlijn, vanuit bijvoorbeeld de keukentafel, kunnen creëren die met een rechte lijn niet mogelijk geweest was. Nog een voordeel van het werken met diagonale lijnen is dat je de tuin een andere richting kan geven. Het onverwachte van diagonale lijnen trekt direct de aandacht.

Tuinontwerp cursus

Tuinontwerp cursus deel 6 (vormen bepalen)

Nu is het tijd om een keuze te maken met welke vorm of vormen we de tuin gaan ontwerpen. Als je niet zo één, twee, drie weet voor welke vorm je moet kiezen dan is het tijd om de gemaakte collage er weer bij te pakken. Zeer waarschijnlijk heb je zonder dat je je er bewust van was hier de juiste keuze al bepaalt. Staan er in jouw collage allemaal afbeeldingen met ronde vormen dan is het niet verstandig om voor vierkante vormen te kiezen. Bestaat de collage uit allerlei verschillende vormen dan is de beste keuze voor jou een tuin met vrije vormen. Iedere vorm heeft zo zijn eigen specifieke uitstraling die de sfeer in de tuin straks bepaald.

Ronde vormen in de tuin
Cirkels spreken een zeer grote groep mensen aan. Dat is ook niet zo verwonderlijk omdat een cirkel zonder dat je daarbij stilstaat meerdere eigenschappen heeft. Een cirkel zou je kunnen omschrijven als een punt (middelpunt) waar de rand overal op dezelfde afstand van ligt. Vanuit het middelpunt van een cirkel gezien is alles naar buiten gericht. Op deze manier krijg je een ruimtelijk effect die je in de tuin goed kunt toepassen. Een halve cirkel voor twee openslaande terrasdeuren zorgt voor een wijde blik naar buiten wat de meeste mensen wenselijk vinden. Een cirkel werkt niet alleen ruimtelijk, het middelpunt trekt ook de aandacht sterk naar zich toe. Hier maken we in de tuin veelvuldig gebruik van door in het midden van een cirkel een bloempot, ornament of mooie boom te plaatsen. Bij een terras zie je duidelijk een dubbele werking van de eigenschappen van een cirkel. In het midden staat een fraaie tuinset waardoor je aandacht naar het midden van de cirkel getrokken wordt. Dit geeft dus een uitnodigend effect en het gevoel van gezelligheid. Als je eenmaal op het terras zit dan geeft het ronde terras juist weer een ruimtelijk effect.

Tuinontwerp cursus

Tuinontwerp cursus deel 4 (situatie in kaart brengen)

Of je nu een compleet nieuwe tuin gaat aanleggen of een gedeelte van een bestaande tuin gaat aanpassen, de beste manier is om de gehele situatie in kaart te brengen. Een belangrijk hulpmiddel is een uittreksel van een kadastrale kaart via internet bestellen. Ga hiervoor naar www.kadaster.nl klik op “onze producten” en vervolgens op “Uittreksel kadastrale kaart met omgevingskaart”. De kosten van een kadastrale kaart, bij online betalen, bedragen € 1,40. De kadastrale kaart wordt direct na de betaling op het beeldscherm vertoont. Een kadastrale kaart is altijd noordgericht zodat je niet hoeft te zoeken naar een kompas. De schaal van een kadastrale kaart is altijd 1:500 (1 cm op de kaart is 500cm in werkelijkheid). De kadastrale kaart toont o.a. de perceelgrenzen, belangrijke bebouwing, straatnamen en huisnummers.

De schaal 1:500 is over het algemeen een te kleine schaal om een tuinontwerp mee te maken. Streef ernaar om een tuinontwerp te maken met een schaal van 1:100 (1cm op de tekening is 100cm in werkelijkheid). Persoonlijk pas ik, als een schaal van 1:100 niet op het papier past, liever het formaat van het tekenpapier aan dan de schaal.

Nu de bebouwing en perceelsgrenzen op schaal zijn getekend gaan we naar buiten om in eerste instantie deze maten in het veld te controleren en aan te vullen met overige belangrijke informatie. De makkelijkste manier is om de tekening mee de tuin in te nemen en alle informatie hierop aan te geven. In vaktermen noemen we dit een veldschets. Als je met de hand tekent dan is het wel verstandig om alvorens je met de veldschets start een aantal kopieën van de tekening te maken. Geef op de tekening aan waar precies de deuren, ramen, poorten, bomen en al het andere wat niet op de kadastrale kaart aangegeven is maar je wel wilt behouden zich bevinden. Soms staan er bebouwingen zoals tuinhuisjes niet op de kadastrale kaart die je nu ook in kan meten. Het aangeven van muren, deuren, ramen enz. op een tuinontwerp kan je het beste doen zoals onderstaande illustraties zodat iedereen het tuinontwerp makkelijk kan lezen.

Alles wat recht op kavel staat is makkelijk in te meten maar als er bijvoorbeeld een schuur scheef op de kavel staat lijkt het een stuk lastiger om deze op de juiste plaats in het ontwerp te krijgen. Gelukkig is hier een heel handig hulpmiddel voor zodat ook dit snel en secuur ingemeten kan worden. We doen dit door een hoofdmeetlijn in de tuin te zetten. Waar je de hoofdmeetlijn in de tuin zet, is niet belangrijk. Wel is het belangrijk dat de hoofdmeetlijn haaks op de woning gezet wordt. Neem een haaksehoek en een metselkoord en span het metselkoord over de lengte van de tuin. Let erop dat de lijn goed strak en zo laag mogelijk bij de grond gespannen wordt. Teken nu deze hoofdmeetlijn op je tekening zoals ik op onderstaande illustratie in blauw gedaan heb.

Vervolgens meet je vanaf de hoofdmeetlijn met hulpmeetlijnen de afstand naar het object wat je wilt inmeten. Zet deze hulpmeetlijnen exact haaks op de hoofdmeetlijn. Meet de afstand van de hulpmeetlijnen en geef dit aan op de tekening. Op de illustratie zijn de hulpmeetlijnen groen.

Tuinontwerp cursus

Tuinontwerp cursus deel 2 (een collage maken)

Alweer een leuke stap is het maken van een collage. Knip alle foto’s die je in de tijdschriften hebt geselecteerd uit en plak deze samen met de foto’s die je hebt gemaakt op bijvoorbeeld een A4tje zoals op het onderstaande voorbeeld. Zoek de planten waarvan je de namen hebt opgeschreven in het tuincentrum op het internet op, print ze uit en plak ze bij je collage. Het maakt niet uit hoeveel foto’s je hebt en ga nu vooral geen keuzes maken! Als je bijvoorbeeld een blokhut in de tuin wilt en je hebt twee of drie blokhutten die je mooi vindt plak ze dan desnoods alle drie in je collage. Definitieve keuzes volgen later wel. Is één A4tje niet genoeg maak er dan gerust twee of meer. Een collage is heel persoonlijk, meestal vraag ik aan mijn opdrachtgevers, indien er meerdere bewoners zijn, of iedereen die gebruik van de tuin gaat maken zijn of haar eigen collage wil maken. Eén of meerdere collages geven mij als tuinarchitect direct inzicht in de wensen van de opdrachtgevers zonder dat er een woord gesproken hoeft te worden.

Tuinontwerp cursus

Tuinontwerp cursus deel 3 (wensen samenstellen)

En weer gaan we nog geen rekening houden met de beschikbare ruimte in de tuin en het beschikbare budget. Geloof me het is de meest gemaakte fout om je nu al met dit soort dingen bezig te houden. Iedere gebruiker van de nieuwe tuin zal nu afzonderlijk van elkaar een lijst moeten maken van wat hij of zij het liefst in de tuin zou willen hebben. De meeste wensen zullen al aangetroffen worden in je collage. Dit moet je alleen niet weerhouden om het ook in je lijst op te nemen. Zeker als je met meerdere mensen van dezelfde tuin wilt gaan genieten is het handig om een wensenlijst op volgorde van belangrijkheid te maken. Om het makkelijk te maken en te zorgen dat je niets vergeet heb ik een lijst gemaakt met de meest voorkomende tuinwensen.

Print deze tuinwensenlijst uit en vul hem in.

Gebruiksaanwijzing
Vul eerst de Ja/Nee vakjes in zonder direct de prioriteit aan te geven. Spreekt bijvoorbeeld een terras van steen je aan en een terras van hout ook kruis dan bij beiden het vakje Ja aan. Als alle vakjes aangekruist zijn dan begin je weer bovenaan en ga je het eerst bij de Ja antwoorden de prioriteit aangeven.
 
Prioriteit aangeven
1= Heel belangrijk
5= Hoeft niet perse

Als dit klaar is ga je ook bij de Nee antwoorden een prioriteit aangeven. Dit klinkt vreemd maar dit kan heel makkelijk zijn als je met meerdere mensen bent en je concessies moet doen.

Prioriteit aangeven
1= Absoluut niet
5= Eventueel wel.

Tuinontwerp cursus

Tuinontwerp cursus deel 1 (tuinideeën opdoen)

De tijd dat een tuin tijdens de aanleg ervan bedacht werd is gelukkig voorbij. Tegenwoordig denkt men steeds vaker goed na over de tuin voordat er een start gemaakt wordt met de aanleg. Eigenlijk is het ook niet meer dan logisch om een gedegen tuinontwerp te maken alvorens met de werkzaamheden te beginnen. Ik neem altijd als voorbeeld dat er ook geen huizen gebouwd worden zonder bouwtekening. Een tuinontwerp bespaart, of je nu zelf een tuinontwerp maakt of dit uitbesteedt, in alle gevallen veel geld, teleurstellingen, tijd en overbodig werk. Toch gaat het ondanks dat men tegenwoordig een tuinontwerp maakt nog vaak mis. De reden hiervan is mij wel duidelijk. Het ontwerpen van een tuin is voor de meeste mensen wel te doen, maar het ontwerpen van een tuin die aan de eisen en wensen van de gebruiker van de tuin voldoet is toch wat ingewikkelder. Of je nu zelf je tuin gaat ontwerpen of dit uitbesteedt, de eerste stappen van zelf je tuin ontwerpen zul je altijd moeten doorlopen om tot een tuinontwerp te komen die op je lijf geschreven is.

Zelf je tuin ontwerpen stap 1 tuinideeën opdoen
De eerste stap is direct een hele leuke! We gaan tuinideeën opdoen. De beste manier om tuinideeën op te doen is door zelf te gaan kijken wat je mooi vindt zonder je te laten adviseren door een hovenier, tuinarchitect, medewerker van een tuincentra of wie dan ook. Al deze, goed bedoelde, adviezen kunnen je in dit beginstadium te veel beïnvloeden. Een vakman zal direct met voor en/of nadelen aankomen waardoor je al snel van een idee afstapt terwijl dit misschien helemaal niet nodig is. Adviezen van vakmensen komen later wel, eerst gaan we zelf eens onze ogen de kost geven. Onderstaand een aantal mogelijkheden om tuinideeën op te doen

  • Wandel eens naar de kiosk en schaf een aantal tijdschriften aan en vergeet niet om tijdens deze wandeling je fototoestel mee te nemen en alles wat je onderweg tegenkomt en je wat lijkt op de gevoelige plaat te zetten. Vooral niet gaan nadenken of zoiets in jouw nieuwe tuin kan! Dat komt later wel. 
  • Bezoek eens een tuinbeurs of tuinevenement en neem ook hier je fototoestel mee.
  • Een uitstapje naar een groot tuincentrum is ook erg inspirerend. Schrijf de namen op van planten die je aanspreken en maak foto’s van bestrating, meubels, bloembakken en al het andere wat je direct aanspreekt. Niet naar prijzen kijken! Ook dit is van later zorg.
Vijveronderhoud

Zuurstofplanten

De belangrijkste groep waterplanten voor een vijver zijn de zuurstofplanten. Zuurstofplanten zorgen ervoor dat je zonder filter een heldere vijver krijgt. Zuurstofplanten zijn over het algemeen de planten in de vijver die je niet ziet. Zuurstofplanten groeien immers grotendeels onder water waar ze net zoals andere planten assimileren. Doordat voor assimilatie koolzuur nodig is ontrekken de zuurstofplanten koolzuur uit het vijverwater en scheiden zuurstof af. Tevens zullen de zuurstofplanten voedingsstoffen, zoals stikstof uit het water onttrekken. Door dit proces zullen zweefalgen en draadalgen geen kans krijgen zich te ontwikkelen in de vijver en zal de vijver dus helder water hebben.

Waterplant_zuurstofplant_vijveronderhoud_0001-1

Het “geheime wapen” van zuurstofplanten?
Verschillende zuurstofplanten hebben een “geheim”? wapen tegen concurrerende planten zoals wieren en algen. Dit noemen we Allelopathie wat wil zeggen dat verschillende zuurstofplanten stoffen uitscheiden die de groei van concurrenten vertraagd of blokkeert. Allelopathie is een maar weinig bekend en beschreven fenomeen. Door uitvoerig onderzoek hebben wetenschappers vastgesteld dat onderstaande planten in staat zijn deze stoffen af te scheiden:

  • Myriophyllum (Aarvederkruid)
  • Ceratophyllum (Hoornblad)
  • Stratiotes (Krabbescheer)
  • Chara (Kranswier)
  • Elodea (Waterpest)

Voor een natuurlijke vijver of combinatievijver dien je één mandje zuurstofplanten per M³ (1000 liter) vijverwater te planten. Indien je bosjes zuurstofplanten koopt dien je deze, op hoornblad en Blaasjeskruid na, in een mandje te poten. Let er bij de aankoop van dit soort zuurstofplanten op dat de bosjes zuurstofplanten over voldoende wortels beschikken en haal de loodbandjes die vaak om de bosjes zuurstofplanten zitten er af. 4 bosjes zuurstofplanten staan ongeveer gelijk aan één mandje zuurstofplanten. De belangrijkste zuurstofplant is glanzend fonteinkruid (Potamogeton lucens).

Waterplant_zuurstofplant_vijveronderhoud_0002-2

Tip!: Persoonlijk ben ik een groot voorstander om zuurstofplanten in manden te kopen. Indien je toch zelf bosjes zuurstofplanten koopt en in mandjes plant weet dan dat dit heel vaak mis gaat. Indien de vijveraarde niet goed genoeg is (veelal te zuur) zullen de zuurstofplanten verslijmen en is al het werk voor niets.

Vijveronderhoud

Opstarten van de vijver / vijver vullen

Zo rond april/mei is het een ideale periode om een nieuwe vijver op te starten. Je kan de vijver het beste met leidingwater vullen. Regenwater is over het algemeen te zacht en te zuur en in grondwater is de kans groot dat er te veel ijzer in het water zit waardoor het vijverwater bruin verkleurt. Ook ben ik geen voorstander water uit een nabijgelegen sloot in de nieuwe vijver te pompen. Indien zich in de sloot ziektes bevinden dan zal je die direct in je nieuwe vijver pompen. Als je voordat je de vijver met leidingwater vult de watermeterstand opneemt en dit nadat de vijver vol is weer doet weet je exact hoeveel liter water er in de vijver zit. Dit is erg makkelijk bij het uitrekenen voor medicijnen die later misschien toegevoegd dienen te worden.

De kosten voor het vullen van de vijver met leidingwater vallen erg mee. De prijs van drinkwater bedraagt op dit moment (02-04-2008) € 1,31 per M³. één M³ staat voor 1000 liter water. Als je bedenkt dat de meeste vijvers niet veel meer inhoud hebben dan 20M³ dan zou je € 26,20 kwijt zijn voor het vullen wat slechts een heel klein deel is van de kosten van de aanleg van de vijver. Als je een grote diepe vijver hebt is het verstandig om de vijver eerst te vullen met ongeveer 30 à 40 cm water en vervolgens de kraan uit te draaien. Nu kan je vijverplanten die in het diepe gedeelte van de vijver komen makkelijk in de vijver zetten. Nadat de planten in de vijver gezet zijn draai je de kraan weer open. Als je veel plantniveaus hebt kan je dit telkens herhalen. Het is heel belangrijk dat de waterplanten binnen 24 uur na het vullen van de vijver in de vijver aanwezig zijn!

Voor een natuurlijke vijver of combinatievijver dien je één mandje zuurstofplanten per M³ (1000 liter) vijverwater te planten. Indien je bosjes zuurstofplanten koopt dien je deze, op hoornblad en Blaasjeskruid na, in een mandje te poten. Let er bij de aankoop van dit soort zuurstofplanten op dat de bosjes zuurstofplanten over voldoende wortels beschikken en haal de loodbandjes die vaak om de bosjes zuurstofplanten zitten er af. 4 bosjes zuurstofplanten staan ongeveer gelijk aan één mandje zuurstofplanten. De belangrijkste zuurstofplant is glanzend fonteinkruid (Potamogeton lucens).

Nu de vijver gevuld is met leidingwater en de planten netjes in de vijver gezet zijn kan je de vijver enten met gevriesdroogde bacteriën die bij iedere dierenwinkel of vijvershop te verkrijgen zijn. Tevens kan je een aantal zakken met watervlooien bij de dierenwinkel kopen en deze in de vijver uitzetten. Als dit alles klaar is komt het belangrijkste en vaak het moeilijkste, namelijk geduld. Laat de komende 4 weken de vijver volledig met rust! Negeer de vijver volkomen wat er ook gebeurt. Ook als het vijverwater verkleurt of troebel wordt doe je niets. Zelfs het meten van de waterwaardes laat je achterwege en wat absoluut uit den boze is is het uitzetten van vissen. Zo duidelijker kan ik het haast niet omschrijven. In de komende vier weken zal de vijver vanzelf in balans moeten geraken. Insecten, salamanders, kikkers en padden komen nu vanzelf op de vijver af. Normaal gesproken zal de vijver na de vier weken kraakhelder moeten zijn. Indien de vijver na deze periode groen van de algen is leert de ervaring dat je het beste helemaal opnieuw moet beginnen daar er dan problemen blijven bestaan.

Vijveronderhoud

Vijvervragen top 10

Er zijn nogal wat standaard vijvervragen waar ik telkens weer mee geconfronteerd wordt. Op iedere verjaardag of bijeenkomst waar men weet dat ik een hoveniersbedrijf heb is het onderwerp al snel tuinen. Niet dat ik dit vervelend vind, sterker nog ik beantwoord graag tuinvragen, maar het is toch op zijn minst opmerkelijk te noemen dat juist de vijver de meeste vragen oproept. Omdat ik niet iedereen persoonlijk te woord kan staan heb ik een top 10 meest gestelde vijvervragen gemaakt.

1. Groen vijverwater
Indien het water in de vijver groen van kleur is kan dit twee oorzaken hebben. Of we hebben te maken met draadalgen of met zweefalgen. Draadalgen zijn te herkennen aan lange groene slierten in het water. Zweefalgen zijn zeer fijn en kleuren enkel het water groen. Het is belangrijk om voordat je actie onderneemt te bekijken om welk soort algen het gaat daar er voor beide soorten algen een andere behandeling nodig is.

Bestrijden draadalgen
De enigste reden om draadalgen te bestrijden is omdat je het niet mooi zou vinden of omdat vissen zoals bijvoorbeeld een Steur verstrikt kunnen raken. Draadalgen zijn ook planten (zelfs nuttige zuurstofplanten). Indien je draadalgen wilt bestrijden kun je in het geval van een koikarpervijver gebruik maken van draadalgenpoeder. Draadalgenpoeder is verkrijgbaar bij het plaatselijke tuincentrum of een vijverwinkel en is 100% biologisch en geheel onschadelijk voor vissen en andere planten (behalve zuurstofplanten), zelfs bij een forse overdosering. Het biologische draadalgenpoeder zorgt ervoor dat de draadalgen langzaam krimpen. Zodoende zullen er geen afvalstoffen in de vijver achtergelaten worden. Indien er sprake is van een overwoekering van draadalgen is het raadzaam deze eerst zoveel mogelijk uit de vijver te scheppen. Als je weet dat je ieder jaar weer last hebt van die vervelende draadalgen kan je deze ook preventief behandelen door een kleine hoeveelheid draadalgenpoeder vanaf medio maart toe te dienen. Let op! Er zijn wel 400 verschillende soorten draadalgen die allen op hun eigen wijze op de draadalgenpoeder reageren. Het kan soms enkele weken duren voordat de draadalgenpoeder zijn werk heeft gedaan. Sterker nog, er zijn draadalgensoorten die de eerste week na het toedienen van draadalgenpoeder zeer sterk gaan groeien om vervolgens geheel te verdwijnen. Indien je een natuurlijke of combinatievijver hebt kan je het beste meer zuurstofplanten toevoegen, de draadalgen zullen dan op den duur verdwijnen.

Bestrijden zweefalgen
Zweefalgen geven een lichtgroene kleur aan het vijverwater waardoor dit niet meer doorzichtig is. Doordat zweefalgen ongelooflijk fijn zijn kan je deze niet uit het water filteren. De enigste goede manier om deze te bestrijden is met behulp van een UVC lamp in combinatie met een filtersysteem. Doordat het water met de zweefalgen door de lamp gepompt wordt komen de zweefalgen in aanraking met UVC straling. Door deze UVC straling verandert de structuur en zijn ze wel groot genoeg om door een filtersysteem uitgefilterd te worden.

2. Beste plaats voor een vijver
De beste plaats in de tuin om een vijver aan te leggen is van meerdere factoren afhankelijk.

Zon of schaduw
Om een goed biologisch evenwicht in de vijver te verkrijgen is het belangrijk om de vijver in de half schaduw te maken. Half schaduw kan betekenen dat de vijver simpelweg voor de helft in de schaduw ligt maar je kan ook zorgen dat de vijver gedurende een halve dag volledig in de zon ligt. Houdt als stelregel aan dat de vijver maximaal 7 uur vol in de zon mag liggen per 24 uur. Indien je de keuze hebt tussen zon of schaduw kies dan voor zon. Schaduw is gemakkelijk te maken met bijvoorbeeld waterplanten zoals bijvoorbeeld een waterlelie, opgaande beplanting aan de oever of een pergola.
 
Bomen
Plaats de vijver bij voorkeur niet onder of in de directe nabijheid van een boom. In de herfst zal het blad in de vijver vallen wat vervuiling en zelfs algengroei stimuleert. Let zeker op met naaldbomen. Deze bomen ruien het hele jaar door naalden die ervoor zorgen dat uw vijverwater te zuur wordt.

Visueel
Natuurlijk wil je de vijver graag zien. Maak de vijver dan ook op een plaats waar je hem vanuit de woning en vanaf een terras goed kan zien. Helaas zie je soms prachtige vijvers weggestopt achter in de tuin. Bedenk dat je normaal gesproken de meeste tijd binnenshuis doorbrengt. Eigenlijk is de meest ideale plaats een plaats tussen een terras en woning. Zo zie je de vijver altijd ongeacht je binnen of buiten bent.


3. Wat kost een vijver?
Wat een vijver kost is geen makkelijke vraag. E.e.a. is sterk afhankelijk van de afmetingen, bereikbaarheid, soort vijver en materiaalkeuze. Je kan pas een berekening maken als je minimaal bovenstaande informatie hebt. Wel kan je zeggen dat een Natuurlijke vijver de meest voordelige vijver is en een Koi of zwemvijver tot de dure categorie behoort.


3. Wat kost een vijver?
Wat een vijver kost is geen makkelijke vraag. E.e.a. is sterk afhankelijk van de afmetingen, bereikbaarheid, soort vijver en materiaalkeuze. Je kan pas een berekening maken als je minimaal bovenstaande informatie hebt. Wel kan je zeggen dat een Natuurlijke vijver de meest voordelige vijver is en een Koi of zwemvijver tot de dure categorie behoort.

Ook zijn de kosten voor een vijver sterk afhankelijk of je deze klus zelf gaat uitvoeren of toch liever een specialist in de arm neemt. Wat veel mensen niet weten is dat je ook een gedeelte van de werkzaamheden kan uitbesteden aan een hoveniersbedrijf en de wat makkelijkere klussen zelf kan uitvoeren. ‘Samen met de hovenier’ noemen we dat. Zo kan je ook met een klein budget een schitterende waterpartij aanleggen.

4. Waarmee vul ik de vijver?
Het beste water om een vijver te vullen is leidingwater. Vaak vragen klanten aan mij waarom ik een vijver vul met leidingwater als er in de directe nabijheid een sloot ligt waar je gemakkelijk het water uit kan pompen. De reden is om de eventuele ziektes die in de sloot zitten niet over te brengen in de nieuwe vijver. Ook van het vullen van de vijver met grondwater uit een bron ben ik geen voorstander. De voornaamste reden hiervoor is dat er nogal eens ijzerhoudend water uit de bron komt wat een lelijke bruine kleur aan het water geeft.

Het beste water om een vijver te vullen is leidingwater. Vaak vragen klanten aan mij waarom ik een vijver vul met leidingwater als er in de directe nabijheid een sloot ligt waar je gemakkelijk het water uit kan pompen. De reden is om de eventuele ziektes die in de sloot zitten niet over te brengen in de nieuwe vijver. Ook van het vullen van de vijver met grondwater uit een bron ben ik geen voorstander. De voornaamste reden hiervoor is dat er nogal eens ijzerhoudend water uit de bron komt wat een lelijke bruine kleur aan het water geeft.

Noteer alvorens je de vijver met water vult de stand van de watermeter. Na het vullen noteer je wederom de stand van de watermeter en je weet exact hoeveel liter water er in de vijver zit. Dit is ideaal als je het water behandelt, bacteriën toevoegt of medicijnen voor de vissen.

5. Beste vijverdiepte
De juiste diepte voor een vijver is afhankelijk van de soort vijver. Ik ben van mening dat een goede vijver op het diepste punt altijd minimaal 100 cm diep moet zijn. Dit om de temperatuur in de vijver zo constant mogelijk te houden en voor de vissen om te overwinteren. Onderstaand de vijversoorten met de juiste dieptes.

  • Natuurlijke vijver of plantenvijver 100 cm diep
  • Combinatie vijver of tuinvijver 100 cm diep
  • Koi vijver minimaal 150 cm diep liefst nog dieper
  • Zwemvijver liefst exact 160 cm diep

6. Vijverwater testen
Vijverwater testen kan je gemakkelijk zelf doen. Vrijwel ieder tuincentrum heeft setjes op voorraad waarmee je het vijverwater kan testen. Onderstaand de waardes waar een gezonde vijver aan moet voldoen.

  • O2 = zuurstof
  • PH = Zuurtegraad – Ideale zuurtegraad ligt tussen 6,8 en 7,8 PH.
  • GH = Totale hardheid – Ideale hardheid ligt tussen 10 en 15 GH.
  • KH = Kartbonaathardheid – Ideale Kartbonaathardheid ligt tussen 6 en 11 KH.
  • NO2 = Nitriet – Ideale Nitrietgehalte is 0
  • NO3 = Nitraat – Ideale Nitraatgehalte is 0
  • NH4 = Ammoniak – Ideale Ammoniakgehalte is 0

Indien je niet zelf het vijverwater wilt testen hebben de meeste tuincentra de service om het water voor u te testen. Je dient dan in de meeste gevallen wel zelf een monster te nemen maar het tuincentrum zal het vijverwater analyseren. Vraag bij jouw tuincentrum eens naar de mogelijkheden. In de meeste gevallen is dit een gratis service.

7. Vijverplanten welke en hoeveel?
De hoeveelheid waterplanten is afhankelijk van de soort vijver. Zo heb je voor een Koi en Zwemvijver in de vijvers zelf helemaal geen waterplanten nodig. Wel worden er bij dit soort vijvers vaak moerasfilters aangelegd. Meer info over moerasfilters vind je hier. Voor natuurlijke en combinatievijvers kan je stellen dat de beplanting binnen 2 tot 3 maanden een dekking moet hebben van 40 tot 50% van het wateroppervlak. Alle soorten waterplanten mag je meerekenen om aan dit percentage te komen.

Toch heb je grofweg 2 soorten waterplanten
Nuttige vijverplanten:
Met deze planten bedoelen we natuurlijk alle zuurstofplanten. Dit kunnen ook planten zijn die we niet zullen zien daar deze continu dieper in de vijver groeien. Maar ook drijfplanten wil ik in deze groep zetten daar deze vaak tevens zuurstofplanten zijn.

Sier vijverplanten:
Deze niet onbelangrijke groep zal in eerste instantie aangeplant worden voor hun sierwaarde (bloemen/blad) maar dragen vaak als een soort bonus ook een steentje bij aan het biologisch evenwicht in de vijver.
Omdat iedere soort vijver zijn eigen wensen heeft heb ik bij de vijversoorten beschreven welke planten je als goede basis kan planten en hoeveel:

  • Natuurlijke vijver of plantenvijver
  • Combinatie vijver of tuinvijver
  • Koivijver
  • Zwemvijver
  • Ja en nee zou ik willen zeggen en zal proberen uit te leggen waarom.

Nee, omdat
Er genoeg voorbeelden zijn van kraakheldere vijvers zonder filtersysteem waar een bescheiden aantal vissen in huist. Indien je een vijver met vissen en zonder filtersysteem wenst ga dan niet overhaast te werk. Wacht voordat je ook maar een klein visje in de vijver uitzet totdat de waterplanten volgroeid zijn en er een biologisch evenwicht is. Houd het bij slechts een paar vissen, e.e.a. afhankelijk van de grootte van de vijver en de vissoorten.

Ja, omdat
Er nog meer voorbeelden zijn van troebele uit evenwicht zijnde vijvers met te weinig waterplanten en teveel vissen. De voornaamste redenen zijn dat men vis in de vijver uitzet nog voordat er een biologisch evenwicht is, te weinig of verkeerde planten gebruikt en, waarschijnlijk de belangrijkste reden, teveel en verkeerde vissoorten uitzet, die tot overmaat van ramp ook nog eens te veel gevoerd worden. Door een teveel aan vissen in de vijver en teveel voer is er veel biomassa in de vijver. De waterplanten zullen de afvalstoffen niet meer kunnen afbreken waardoor er een teveel aan nitraat en nitriet, wat schadelijk is voor de vissen, in de vijver komt.

Ja, dit is absoluut noodzakelijk. Dat wil niet zeggen dat er helemaal geen ijs op de vijver mag liggen, een flink wak is voldoende. Indien de vijver helemaal is dichtgevroren sla dan geen wak in het ijs. Door de hevige trillingen kunnen de vissen doodgaan door stress of schade aan de gehoororganen. Ga te werk met een pannetje heet water, zet dit op het ijs en wacht even totdat deze een gat in het ijs heeft gesmolten. Ook het belopen of zelfs schaatsen op een dichtgevroren vijver is sterk af te raden. Door de scherpe randen van het ijs kan de vijver lek raken. Om ervoor te zorgen dat de vijver niet dichtvriest, is de beste methode om een bruisbolletje of blok in de vijver te plaatsen. Plaats deze niet dieper dan 40 cm onder water. Als het bruisbolletje of blok lager hangt worden de onderste waterlagen – die in de wintermaanden het warmst zijn – ongewenst vermengd met de koudere bovenlagen. Indien er sneeuw op de nog deels dichtgevroren vijver valt, verwijder dit dan zo snel mogelijk. Het beetje licht wat nog in de vijver komt, is van groot belang voor de vissen en waterplanten.

10. Steur in de vijver
Niet in iedere vijver kan je een Steur uitzetten. De Steur houdt ten eerste van zeer zuurstofrijk water. Dit is makkelijk op te lossen met een bruisbolletje of blok. Een groot nadeel van de Steur is dat hij niet achteruit kan zwemmen. Een vijver voorzien van flinke bossen zuurstofplanten of een vijver waar veel draad algen in groeien is dus geen geschikte vijver voor een Steur. Mijn persoonlijke mening is dat een Steur het beste geplaatst kan worden in een voldoende grote vijver met weinig waterplanten of in een Koikarpervijver.

Een steur kan niet tegen alle medicijnen die je gebruikt om zieke Koikarpers te behandelen. Houd er rekening mee dat een Steur een zeer grote vis kan worden! Ikzelf heb een steur van 120 cm lang maar ze kunnen nog veel groter worden. Indien je een kleine vijver hebt kies dan voor een albino Steur. Deze Steur is wel wat duurder in aanschaf maar hij groeit minder snel en door zijn witte kleur zie je hem altijd.

Vijveronderhoud

Vijverkalender april

Helaas is het weer een stuk koeler dan vorig jaar rond deze tijd. Zolang de zon niet wil schijnen en de temperaturen niet stijgen zal het nog wel even duren voordat het vijverwater een temperatuur bereikt van boven de 10°C. Onderstaande tips zijn dan ook slechts van toepassing als het vijverwater warmer is dan 10°C. Om dit nauwkeurig te meten zijn er speciale vijver temperatuurmeters in de handel. Maak deze drijvende temperatuurmeters wel van met een touwtje anders is de kans groot dat deze naar een plaats drijft waar je hem niet meer kan pakken.

Als de zon straks begint te schijnen dan zal het watertemperatuur snel stijgen in de vijver wat vaak als gevolg heeft dan de eerste draadalgen de kop opsteken. Deze kan je makkelijk verwijderen met een bezemsteel. Steek de bezemsteel in het water waar de draadalgen zich bevinden en begin de steel rond te draaien. De draadalgen wind je op deze manier om de bezemsteel heen. Dit is een uitermate effectieve manier, de draadalgen breken niet af en je verstoort de vijver minimaal.

Ook is de kans groot dat nu de zweefalgen het water groen beginnen te kleuren. Als je een natuurlijke vijver zonder UV lamp hebt raad ik aan om watervlooien toe te voegen aan het vijverwater. Watervlooien zijn bij de meeste dierenwinkels te koop in plastic zakken. Ledig de zakken watervlooien liefst niet overdag, watervlooien zijn een ware delicatesse voor uw vissen en zullen in rap tempo opgegeten worden door de vissen. Het beste kan je wachten totdat het buiten donker is alvorens je de watervlooien in de vijver uitzet. In de tussentijd dien je de plastic zakken met watervlooien in de ijskast te bewaren.

Voor koi vijvers of vijvers met filter en een UV lamp is het nu tijd om deze klaar te maken voor het nieuwe vijverseizoen. Al s je het goed gedaan hebt heeft het filter de gehele winter doorgedraaid. Ondanks dat is het bacterieleven tijdens de winterperiode in de meeste gevallen behoorlijk achteruit gegaan. Om het bacterieleven snel op gang te helpen kan je het filter enten met gevriesdroogde bacteriën. Deze zijn verkrijgbaar bij de meeste dierenwinkels en vijvercentra. Strooi de gevriesdroogde bacteriën uit over de filtermatten en meng wat door het filtersubstraat. Zorg er wel voor dat voordat je dit doet de UV lamp uit staat! De lamp zal de bacteriën anders kunnen vernietigen. Als je de lamp nu toch een week of drie uit hebt is het direct een mooie tijd om deze te vervangen voor een nieuwe. Ook als de lamp niet kapotgegaan is in de winter raad ik aan om nu een nieuwe lamp te kopen daar een UV lamp slecht één seizoen zijn volle kracht heeft.

Mocht de temperatuur van het vijverwater in deze maand boven de 17°C uitkomen dan dient men die koi of goudvissen heeft te zorgen voor afzetborstels. De mannelijke paai rijpe vissen zullen nu de vrouwelijke vissen aansporen tot de paringsdans. De vrouwtjes zullen hun eieren kwijt moeten raken waar een afzetborstel ideaal voor is. Op deze manier zullen uw vissen niet beschadigen. Indien er geen plaats is waar de vrouwtjes de eitjes op af kunnen zetten kan het gebeuren dat de eitjes verstenen in de buik van de vrouwtjes

Snoeien

Snoeikalender november/december

Wat er nu te snoeien is in de tuin is afhankelijk van wat je afgelopen januari/februari reeds gesnoeid hebt. Net zo als in die maanden zijn november en december prima maanden om bladverliezende heesters en bomen flink onder handen te nemen. Maar twee keer in hetzelfde jaar is wat overdreven. Ook dien je goed op het weer te letten. Neem als stelregel dat bij vorstperiodes niet gesnoeid mag worden. Bekijk indien je in januari/februari nog niets gesnoeid hebt ook even de snoeikalender januari/februari. De meeste snoeiklussen die je in deze maanden kan doen kunnen ook in deze maanden uitgevoerd worden.

Vaste planten afknippen
Voor wie van een nette opgeruimde tuin houdt is het nu de tijd om de vaste planten af te knippen. Ik weet dat vele het hier niet mee eens zijn maar bekijk voordat je direct reageert eerst even dit filmpje waarin ik uitleg dat je met de juiste voorzorgsmaatregelen wel degelijk in het najaar de vaste planten kan afknippen. Er kleeft wel een belangrijk nadeel aan voor eventuele dieren die in de tuin wat beschutting zoeken tegen eventuele vorstperiodes.
 
Druiven snoeien
Vanaf nu kan je druiven of zoals de Vlamingen zeggen Druivelaars snoeien. Bekijk de uitgebreide omschrijving druiven snoeien.

Vijveronderhoud

Vijverkalender maart

Afhankelijk van het weer begint er zichtbaar weer wat leven in en om de vijver te ontstaan. Bij mooie dagen met rustig zonnig weer zie je de vissen al weer naar het wateroppervlak komen en als je goed kijkt zie je dat de waterplanten al weer groene blaadjes krijgen. Laat je niet teveel meeslepen met je voorjaarsgevoelens op een windstille zonnige dag. O wat is het verleidelijk om de vissen eens flink te gaan voeren. Helaas is het in de vijver nog niet zo warm als het buiten kan zijn in deze maand. Voordat het vijverwater op voorjaarstemperaturen is zijn we echt nog wel een maand onderweg. Pas als het vijverwater een temperatuur heeft van boven de 10°C kunnen we een weinig voer aan de vissen gaan geven. Kies in eerste instantie voor licht verteerbaar voer op basis van tarwekiemen. Zoals je zelf ook op de houdbaarheidsdatum van voedsel let zo is het ook verstandig om op de houdbaarheidsdatum van vissenvoer te letten, iets wat maar al te vaak vergeten wordt in deze tijd.

Doordat de temperatuur van het water in deze periode van het jaar hevig kan schommelen kunnen er gemakkelijk problemen ontstaan. Vooral in kleine en ondiepe vijvers schommelen de watertemperaturen hevig. De toch al verminderde weerstand van de vissen en de verminderde waterkwaliteit zorgen ervoor dat ziektes vrij spel hebben. De meest voorkomende zijn Costia, Witte stip, Trichodina, Chidonella en wormen. Bestudeer de vissen in deze periode goed en let vooral op “ander gedrag”?. Vorig voorjaar kwam ik bij een klant die vertelde dat de vissen het voorjaar in hun bol hadden. Ze zei “ze springen zo vrolijk door de vijver”?. Het bleek om de parasiet Trichodina te gaan. Als vissen van de één op de andere dag anders reageren aarzel dan niet om een ervaren dierenarts te raadplegen.

Het opnieuw opstarten van de vijver zoals dat zo mooi heet kan soms in maart maar dan moet de watertemperatuur wel boven de 10°C zijn. De bacteriën die je toevoegt aan het vijverwater voeden zich onder andere met de afvalstoffen van vissen. Zoals hierboven reeds geschreven voer je de vissen pas bij temperaturen boven de 10°C wat dus betekend dat pas dan genoeg afvalstoffen voor de bacteriën aanwezig zullen zijn. Ik behandel het opnieuw opstarten van de vijver dus ook pas volgende maand daar de meeste vijvers nog niet boven de 10°C uit zullen komen.

indien de vijver vorig jaar duidelijk te veel waterplanten bevatte of als er vorig jaar verschillende planten sterk achterbleven in groei en bloei dan is maart een ideale maand om de vijverplanten te gaan scheuren en opnieuw van een voedingsbodem te voorzien. De te scheuren planten haal je voorzichtig uit de vijver en scheur je op dezelfde wijze als vaste planten. Nadat je dit gedaan hebt kan je de planten liefst in een voldoende grootte vijvermand plaatsen met een voedingsbodem van speciale kleiige vijvergrond. Voeg hier nooit tuin of potgrond aan toe! Voordat je de speciale vijveraarde in de vijvermanden doet is het verstandig deze goed nat te maken. Op deze manier voorkom je dat de vijvermanden met planten na het uitzetten in de vijver naar boven komen drijven. Vooral waterlelies hebben de neiging weer naar boven te komen. Verzwaar de planten indien nodig met enkele keien. Laat de zuurstofplanten het liefst met rust in deze periode. Deze zijn van groot belang. Ideeën er in de loop van het vijverseizoen te veel van is kan je deze later nog gedeeltelijk verwijderen.