Randpalm, Palmboompje, Buks, Buksboom, Heggenpalm en Boordpalm het zijn slechts enkele voorbeelden van hoe Nederlanders en Vlamingen één en dezelfde plant noemen. Het is maar goed dat er Latijnse plantennamen bestaan die wereldwijd hetzelfde zijn. Het zou anders een behoorlijk verwarrende bedoeling worden. Buxus heeft niet alleen veel namen Buxus heeft evenzoveel functies wat het een zeer populaire plant maakt. De meest gebruikte Buxus is de Buxus sempervirens. Sempervirens betekend ‘altijd groen’ en dat is één van de redenen waarom Buxus zo populair is. Buiten dat Buxus zeer geschikt is om er lage heggetjes mee te maken laat Buxus zich zeer goed in iedere gewenste vorm knippen wat Topiary genoemd wordt.
Buxus het begin
Al in de middeleeuwen werd Buxus veelvuldig gebruikt. Het gebruik van Buxus in de middeleeuwen was vooral om het kweken van geneeskrachtige kruiden overzichtelijk te houden. Lage buxus heggetjes zorgden voor een afscheiding tussen de perken met geneeskrachtige kruiden. De Boeren deden precies hetzelfde met de moestuinen. Deze indeling is het begin geweest van de formele statige tuinen die je vaak in kasteeltuinen en kloosters aantreft.
Buxus in de formele tuinen
Er werden werkelijk de meest prachtige formele tuinen aangelegd met behulp van Buxus heggetjes. De rechte vakken veranderden in labyrintachtige vormen. Al snel ging men nog een stapje verder en ontdekte men dat je Buxus ook goed kan knippen in bolvormen, piramidevormen, spiraalvormen of cilindervormen. Deze vormen worden heden ten dagen nog steeds massaal in de tuin gebruikt. Ook in potten en bloembakken zijn deze in vorm gesnoeide Buxus planten er populair.
Buxus in de particuliere tuinen
Ook in de particuliere tuinen wordt Buxus veelvuldig gebruikt. Wie kent de rozenperken niet die omzoomd worden door Buxus haagjes? Of de Buxus bollen of spiralen die aan weerszijde van de voordeur staan te pronken. Enkele jaren geleden werd er weer nieuw leven in de Buxus geblazen door ze te gaan knippen in verschillende dierenvormen. Al snel stonden de tuincentra vol met Buxus geknipt in de vorm van kippen en beren maar ook vormen als hartjes, manden en noem maar een vorm ze gingen massaal over de toonbank. Maar zo snel deze Buxusrage opkwam zo snel verdween deze ook weer. Kennelijk kwam men er al snel achter dat het knippen van al deze vormen toch niet zo makkelijk is.
Buxus als wolkenhaag
Voor wie dacht dat we alles al met Buxus geprobeerd hebben heeft het mis. De wolkenhaag is sterk in opkomst en als het aan mij ligt mag dit een nieuwe langdurige rage worden. Een buxus wolkenhaag maak je door diverse buxus bollen van verschillende formaten strak tegen elkaar aan te planten en deze ook op deze manier te blijven knippen wat een zeer apart effect geeft. Er zijn op dit moment (2007) zelfs kwekerijen die wolkenhagen kant en klaar aanbieden.
Buxus planten, verplanten, knippen en stekken
Buxus planten
Buxus wordt afhankelijk van het jaargetijde geleverd in container of als wortelgoed. Over het algemeen kan je stellen dat Buxus in container duurder is dan Buxus uit de volle grond. Voordeel van de containerplanten is dat je nagenoeg het gehele jaar kan planten en de kans dat de Buxus niet zal aanslaan nihil is. Als je een Buxus heg gaat planten is het verstanding om een geul te graven die minimaal twee maal breder is dan de breedte van de kluit. De diepte van de geul dient een half keer dieper te zijn dan de hoogte van de kluit. Na het graven van de geul is het erg belangrijk dat de boden van de geul 1 steek diep omgespit wordt. Dit is erg belangrijk daar de Buxus graag in een goede gedraineerde bodem staan. Breng nu een laag goede Humusrijke grond vermengd met kalk op de bodem van de geul aan en zet daar de Buxus planten op. Verdeel de Buxus planten gelijkmatig en vul de geul aan met Humusrijke grond. Druk de aarde stevig aan en geef de Buxus direct water (Ook als het regent). Afhankelijk van de grote van de Buxus planten plant je gemiddeld 6 tot 8 Buxus planten per strekkende meter.
Buxus verplanten
Indien je Buxus wilt verplanten is het om het risico van deze voor de Buxus zeer ingrijpende klus te beperken verstandig om dit lang van te voren te plannen. Je hebt dan de tijd om de Buxus rond te steken. Steek met een scherpe spade, half november, de helft van de Buxus los. Na drie maanden steek je de andere helft los. Volgend najaar graaf je de Buxus voorzichtig uit. Het planten gaat vervolgens het zelfde wat ik hierboven bij Buxus planten heb omschreven. Het planten en verplanten doe je het beste in het voor- of najaar. Meer weten over het verplanten klik dan hier.
Buxus knippen
Om een stevige volle buxus te behouden is het noodzakelijk de Buxus minimaal twee maal per jaar te knippen. Snoei de Buxus tussen 1 april en 1 oktober. Knip de Buxus met een scherpe heggenschaar of Buxusschaar. Het liefst niet met een elektrische heggenschaar daar dit een veel rafelig beeld geeft en de Buxus langer nodig zal hebben zich te herstellen. Knip Buxus alleen op een bewolkte dag en maak de Buxus iets vochtig voordat je hem knipt (Zeker niet doen als je elektrisch knipt!).
Buxus stekken
De beste tijd om buxus te stekken is augustus. Maak stekken die goed afgerijpt zijn wat je kan herkennen aan de donkergroene kleur. De stekken dienen ongeveer 10 cm lang te zijn en het liefst met wat vertakkingen. Ontdoe de onderste 3 à 4 cm nu van blad en beschadig de bast licht door er even met een scherp mesje overeen te gaan. Als stekbak volstaat bijvoorbeeld een piepschuimen bak. Zorg voor voldoende gaten in de onderkant zodat afwatering goed mogelijk is. Vul de stekbak met stekgrond. Stekgrond voor buxus maak je door 3 delen turfgrond en 1 deel metselzand goed door elkaar te mengen. Druk de grond nu aan en zorg dat de grond ongeveer 1 cm onder de rand van de stekbak staat. Stekpoeder is niet nodig om Buxus te stekken maar mag wel. Steek de stekken nu in de stekbak. Niet te diep anders zouden de stekken kunnen gaan rotten. Om wortelgroei te bevorderen plaats je de stekken dicht tegen elkaar in de stekbak. Plaats de stekbak buiten, in een koude kas of serre op een beschutte plaats. Indien je de bakken buiten plaatst let dan wel op dat de stekken niet bevriezen en zorg ervoor dat de grond vochtig blijft maar niet te nat daar de stekken dan zullen gaan rotten. Na 16 tot 20 weken zullen de stekken geworteld zijn en is het tijd om de stekken in de tuin te gaan planten.