Heesters

Cornus alba (Kornoelje / witte Kornoelje)

De Cornus alba is een bladverliezende heester. Hoewel de tweede naam alba wit betekend is deze bladverliezende sierheester bekend om zijn rode kleur. De tweede naam staat voor de kleur van de witte bloemen die van mei tot en met juni bloeien en de witte bessen waar de merels zich tegoed aan doen. De kleur rood waar de Cornus alba bekend om is is de kleur van de jonge twijgen van de heester. Cornus alba zal een maximale hoogte bereiken van ongeveer 250cm en uitgroeien tot een breedte van 200cm. De Cornus alba wortelt vrij ondiep en heeft dus belang bij een humusrijke bovenlaag in de tuin. Het is overigens een heester die het op vrijwel iedere grondsoort zal doen in de zon of halfschaduw. Cornus alba heeft in de zomer lichtgroen blad wat en van augustus tot en met oktober een schitterende rode herfstkleur.

Snoeien
Pas ieder jaar in februari/maart een verjongingssnoei a>toe. Neem hiervoor de dikste, oudste of beschadigde takken die je tot aan de basis wegsnoeit. Niet bang zijn om te snoeien de Cornus verdraagt snoei erg goed. De beste manier is om ieder jaar ongeveer 20% van het totale aantal takken te verwijderen. Indien je niet tijdig snoeit zullen de takken van de Cornus langzaam naar bruin verkleuren en zal de heester minder krachtig groeien. Indien je een sterk verwaarloosde Cornus alba hebt dan kan je de plant in zijn geheel terugzetten tot ongeveer 5cm boven het maaiveld. Bekijk ook de filmCornus snoeien.

Vermeerderen
Cornus laat zich zeer goed vermeerderen middels afleggen. In mijn schoolperiode heb ik een tak van een Cornus in het gemeenteplantsoen afgeknipt en die in de grond gestoken. Deze tak groeide uit tot een mooie struik waar ik mee wil aangeven hoe makkelijk deze schitterende heester te vermeerderen is.

Combineren met
Blechnum
Mahonia(Mahoniestruik)
Viburnum Tinus (Sneeuwbal)

Populaire soorten

Cornus alba ‘Elegantissima’: Het blad van deze Kornoelje heeft een onregelmatige witte rand en zal spectaculaire herfstkleuren geven. Nadat het blad gevallen is kan je de gehele winter genieten van de prachtige rode twijgen. De hoogte is ongeveer 250cm.

Cornus alba ‘Sibirica’: De meest verkochte soort met schitterende glimmende rode takken die erg welkom zijn in een winterborder. De takken worden erg veel gebruikt in kerststukjes.

Cornus alba ‘Sibirica Variegata’: Deze Kornoelje heeft zilverbont en kleiner blad en groeit minder krachtig. Takken zijn rood.

Heesters

Cornus stolonifera (Kornoelje)

De Cornus stolonifera is een bladverliezende heester. deze bladverliezende sierheester is bij het grote publiek helaas niet erg bekend. De Cornus stolonifera heeft roomwitte bloemen die van mei tot en met juni bloeien. De kleur van de jonge twijgen van de Cornus stolonifera is opvallend geel die vooral in de winter goed opvallen. Cornus stolonifera zal een maximale hoogte bereiken van ongeveer 250cm en uitgroeien tot een breedte van 200cm. De Cornus stolonifera wortelt vrij ondiep en heeft dus belang bij een humusrijke bovenlaag in de tuin. Het is overigens een heester die het op vrijwel iedere grondsoort zal doen in de zon of halfschaduw. Cornus stolonifera heeft in de zomer lichtgroen blad wat en van augustus tot en met oktober een schitterende rode herfstkleur.

Cornus Snoeien
Pas ieder jaar in februari/maart een verjongingssnoei toe. Neem hiervoor de dikste, oudste of beschadigde takken die je tot aan de basis wegsnoeit. Niet bang zijn om te snoeien de Cornus verdraagt snoei erg goed. De beste manier is om ieder jaar ongeveer 20% van het totale aantal takken te verwijderen. Indien je niet tijdig snoeit zullen de takken van de Cornus langzaam naar bruin verkleuren en zal de heester minder krachtig groeien. Indien je een sterk verwaarloosde Cornus stolonifera hebt dan kan je de plant in zijn geheel terugzetten tot ongeveer 5 cm boven het maaiveld. a>Cornus snoeien.

Vermeerderen
Cornus laat zich zeer goed vermeerderen middels afleggen.

Combineren met

  • Blechnum
  • Mahonia (Mahoniestruik)
  • Viburnum Tinus (Sneeuwbal)

Populaire soorten

  • Cornus stolonifera ‘Flaviramea’: Deze soort heeft roomwitte bloemen en zal een hoogte bereiken van 250cm.
  • Cornus stolonifera ‘Kelseyi’: Zeer geschikt voor de wat kleinere tuinen en als hoge bodembedekker. Deze Kornoelje zal maximaal 75cm hoog worden. De twijgen van deze soort zijn purperrood.
Heesters

Callicarpa (Schoonvrucht)

Hoewel de Nederlandse naam voor Callicarpa Schoonvrucht is noemen de meeste mensen deze aparte bladverliezende heester ‘Paarse besjes plant’. Buiten de paarse besjes van de Callicarpa is het een weinig opvallende niet al te hoog wordende sierheester die weinig onderhoud vraagt. Het ovale groene blad laat de heester tot diep in het najaar aan de takken. Voordat het blad van de heester valt kleurt het blad fraai geel en heeft de heester in bijna iedere oksel van de takken trosjes met grijze besjes gemaakt die vanaf december de paarse kleur krijgen. Pas na februari verschrompelen de paarse bessen en vallen af. Vogels zullen niet van de paarse besjes van de callicarpa snoepen daar de bessen erg bitter zijn. De callicarpa steld weinig eisen aan de grondsoort maar wenst wel een goed gedraineerde vochtige standplaats in de halfschaduw. De bloemen van de Callicarpa zijn weinig opvallend en zelfbestuivend.

Callicarpa op de vaas
Indien u de takken met paarse besjes in een vaas wilt zetten of in een bloemstuk wilt verwerken snoei de takken dan niet te vroeg af. Zorg ervoor dat de bessen goed paars van kleur zijn alvorens u de snoeischaar ter hand neemt. De besjes zullen, indien op een koele en niet te zonnige plaats, dan lang hun paarse kleur behouden.

Combineer de paarse besjes met gele Narcissen.

Snoeien
Callicarpa heeft een opgaande groeivorm en zal niet veel hoger worden dan 200cm. Snoeien doe je het liefst nadat de bessen verschrompelen wat, afhankelijk van de weersomstandigheden, eind februari zal zijn. Pas verjongingssnoei toe en bekijk direct of er schurende, zieke of beschadigde takken zijn.

Populaire soorten
Hoewel er meerdere variëteiten zijn is de Callicarpa bodinieri var. Giraldii wel de beste keuze.

Vermeerderen
Callicarpa is goed te vermeerderen middels winterstek en afleggen.

Combineren met

  • Verbena
  • Rudbeckia
  • Boltonia
Latijnse naam: CallicarpaStandplaats licht: Zon/Halfschaduw
Nederlandse naam: SchoonvruchtStandplaats vocht: Vochtig/doorlatend
Plantgroep: Heester/struikGrondsoort: Geen voorkeur
Bloemkleur: LilarozeWintergroen: Nee
Bloei: Mei (vrucht sept/februari)Winterhard: Ja
Planthoogte: 200cmAantal per M²: 1
Heesters

Colutea (Blazenstruik)

De Colutea is niet erg bekend in de Nederlandse en Vlaamse tuinen. De Nederlandse naam Blazenplant dankt de vlinderbloemige sierstruik aan de vruchten die er opgeblazen uitzien. Colutea is een bladverliezende struik die het erg goed doet op droge schrale gronden. Een zonnige standplaats tot halfschaduw zal de Colutea erg op prijs stellen en als dank zal de Blazenstruik van mei tot september oranjegele bloemen tonen. De opgeblazen peulen die na de bloei te voorschijn komen zullen op een zonnige standplaats opvallend rood kleuren.

Snoeien
De Blazenstruik zal normaal gesproken niet tot nauwelijks overtollige takken en/of zieke en dode takken vormen. Snoeien is dus niet nodig. Indien de Colutea toch te groot wordt kan je verjongingsnoei toepassen. Let wel op dat deColutea een tamelijk langzame groeier is. Verjongingssnoei pas je toe in het najaar.

Vermeerderen
Colutea laat zich over het algemeen prima vermeerderen middels winterstek.

Populaire soorten
Colutea arborescens: Grote opgaande soort die een hoogte van wel 300cm kan bereiken. Deze Colutea heeft de meest gele bloemen. De peulen zijn ongeveer 8cm lang en zullen in tegenstelling tot de hieronder vermelde soorten niet makkelijk rood kleuren. De bladeren zijn oneven geveerd met 9 tot 13 groene blaadjes.

Colutea media ‘Copper Beauty’: Middelgrote opgaande soort met een hoogte van ongeveer 250cm. Het blad is oneven geveerd met 11 tot 13 groenblauwe blaadjes. Deze soort heeft opvallende oranje bloemen die in trosjes van 3 tot 5 stuks bloeien. De vruchten zijn bruinrood met een lengte van ongeveer 6cm.

Colutea orientalis: Prima geschikt voor de wat kleinere tuinen daar deze opgaande heester niet veel hoger zal worden dan 200cm. De bladeren zijn oneven geveerd met 9 tot 11 groenblauwe blaadjes. De bloemen zijn roodbruin en bloeien in trosjes van 3 tot 5 stuks. De peulen zijn opvallend purper van kleur met een lengte van ongeveer 4cm.

Combineren met

  • Geum
  • Potentilla
  • Euphorbia
Heesters

Caragana (Erwtenstruik)

De Caragana die beter bekend is als Erwtenstruik is een plant die geschikt is voor een uiterst droge en schrale grond. De Caragana slaat, op momenten van beschikbaarheid, grote hoeveelheden vocht en voeding op in de wortels. Maar niet alleen schrale en droge tijden overleeft deze heester met gemak ook extreme hitte en koude lijken de Caragana maar weinig te deren. Vreemd dat een makkelijke tuinplant als deze dan ook maar weinig bekend is bij de meeste tuinbezitters. Ondanks dat er vele variëteiten zijn wordt de Caragana arborescens het meest aangeboden in de Nederlandse en Vlaamse tuincentra. De Caragana arborescens is wel een heester waar je wat ruimte voor moet hebben. De Struik kan uitgroeien tot een hoogte van ongeveer 400cm en 250cm breed. Maar niet getreurd voor de tuinbezitters met een minder grote tuin. Voor Jullie is er de Caragana arborescens ‘Pendula’ die takken met een maximale lengte heeft van 125cm. De 125cm lange takken zijn, wat de naam ‘pendula’ al doet vermoeden, afhangend wat gelijk de reden is dat deze soort altijd op een onderstam geënt zal worden.

Indien we een strenge droge winter hebben dan zal de Caragana spectaculair kunnen bloeien. De gele erwtachtige bloemen bloeien vanaf mei tot en met juni op scheuten van tweejarig hout . Bij de wat oudere Erwtenstruiken zullen er na de bloei bruine peulen gevormd worden. Leuke bijkomstigheid van de Caragana is de natuurlijke nitrogeen-bindende werking van deze plant waardoor andere planten beter kunnen groeien.

Snoeien
De Erwtenstruik zal normaal gesproken niet tot nauwelijks overtollige takken en/of zieke en dode takken vormen. Snoeien is dus niet nodig. Indien de Caragana toch te groot wordt kan je verjongingsnoei toepassen. Let wel op dat de Caragana een tamelijk langzame groeier is. Verjongingssnoei pas je toe in het najaar.

Vermeerderen
De Erwtenstruik laat zich goed vermeerderen middels winterstek. Let op de Caragana arborescens ‘Pendula’ kan je het beste enten op een onderstam.

Combineren met

  • Potentilla
  • Cornus
  • Genista
Latijnse naam: CaraganaStandplaats licht: Zon/Halfschaduw
Nederlandse naam: ErwtenstruikStandplaats vocht: geen voorkeur
Plantgroep: Heester/struikGrondsoort: Geen voorkeur
Bloemkleur: GeelWintergroen: Nee
Bloei: Mei/juniWinterhard: Ja
Planthoogte: 400cmAantal per M²: 0,5
Heesters

Caryopteris clandonensis (Baardbloem of blauwe spirea)

De Caryopteris met de Nederlandse naam Baardbloem of Blauwe spirea is een vrij onbekende plant die onderverdeeld kan worden bij de heesters en halfheesters. De bossige planten met een doorsnee van 70cm en een hoogte van ongeveer 100cm hebben schitterend groen/grijs, aan de onderkant behaard, blad wat in de herfst mooi verkleurd. Van augustus tot en met september bloeit de Caryopteris zeer rijk met blauwe bloemen met lange meeldraden. Caryopteris heeft geen voorkeur voor een bepaalde grondsoort alleen op zware kleigronden is het verstandig wat potgrond in het plantgat te mengen. Geef de Caryopteris een plaats in de zon of halfschaduw uit de wind.

Snoei
De Caryopteris snoei je pas terug als de groei zichtbaar is. Bij normale omstandigheden zal de eerste groei medio maart te zien zijn waarna je de Caryopteris op ongeveer 25cm boven de grond afknipt.

Bijzonderheden
Caryopteris kan iets invriezen maar zal vrijwel altijd weer uitlopen.

Populaire soorten

  • Caryopteris clandonensis ‘Heavenly Blue’: Meest aangeboden en tevens beste cultivar.
  • Caryopteris clandonensis ‘Dark Knight’: Stevige 70cm hoog wordende struik met groot blad. Violetpaarse bloemen.
  • Caryopteris clandonensis ‘Ferndown’: Engelse variëteit van ongeveer 60cm hoog met violetblauwe bloemen.
  • Caryopteris clandonensis ‘Worchester Gold’: Ongeveer 60cm hoog met groengeel blad en donkerblauwe bloemen.
  • Caryopteris incana: 150cm hoge struik met grijs behaard blad en blauwe bloemen. Lijkt op clandonensis ‘Heavenly Blue’ maar is groter en bloem is donkerder.

Combineren met

  • Aster (Herfstaster)
  • Calamintha
  • Cyclamen
Heesters

Cotinus (Pruikenboom)

De Cotinus heeft de Nederlandse naam Pruikenboom te danken aan het feit dat de heester behoort tot de groep van de pruikenboomachtigen. De Cotinus bloeit geelgroen met lange geveerde behaarde en steriele stelen vanaf juni tot en met juli. De Cotinus coggygria zelf is een heester met groen blad. Persoonlijk kies ik liever voor de Cotinus coggygria ‘Nottcutt’s Variety’ of de Cotinus coggygria ‘Royal Purple’ beide met mooi donker rood blad. Jammerlijk genoeg zijn vele ‘te bang’ om planten te kiezen met rood blad. Natuurlijk moet je goed kijken waar je dit toepast maar een beetje durf in de tuin zal vele tuinarchitecten goed doen. En voor wie geen keuze kan maken is er altijd nog de Cotinus coggygria ‘Follis Purpureis’ deze soort heeft donkerpurper blad met groen blad daartussen. In tegenstelling tot de groenbladige Cotinus soorten bloeien de roodbladige Cotinus soorten met roodbruine bloemen die feilloos overgaan in de kleuren van het blad.

Bij aanraking van deze plant is het verstandig om tuinhandschoenen te dragen daar de plant fototoxische stoffen bevat wat ernstige huidirritatie kan veroorzaken. Lees hier meer over fototoxiteit.

Snoei
Wie een Cotinus enkel heeft aangeplant voor de bloemen dient met de snoeischaar goed op te passen. Mijn ervaring is dat de Cotinus zich prima laat snoeien al moet je dan wel accepteren dat de heester minder rijk zal bloeien.

Populaire soorten
• Cotinus coggygria
• Cotinus coggygria ‘Purpureus’
• Cotinus coggygria ‘Royal Purple’
• Cotinus coggygria ‘Young Lady’
• Cotinus coggygria ‘Nottcutt’s Variety’
• Cotinus coggygria ‘Follis Purpureis’

Combineren met
• Cornus Mas (Gele Kornoelje)
• Coreopsis
• Silphium

Vermeerderen
Pruikenboom laat zich vrijwel altijd goed vermeerderen middels afleggen. 

Latijnse naam: CotinusStandplaats licht: Zon/Halfschaduw
Nederlandse naam: PruikenboomStandplaats vocht: Normaal/doorlatend
Plantgroep: Heester/struikGrondsoort: Geen voorkeur
Bloemkleur: Geelgroen tot rozeroodWintergroen: Nee
Bloei: Juni/juliWinterhard: Ja
Planthoogte: 300cmAantal per M²: 0,5
Heesters

Corylus avellana contorta (Kronkelhazelaar of Kurkentrekkerhazelaar)

Apart en eetbaar, tenminste de hazelnoten die in september aan de heester groeien. Deze grillige heester met sterk gedraaide takken is voor de één een lust en voor de ander een doorn in het oog. Bloemschikkers zijn dol op dit soort aparte planten. Vooral met Pasen zie je de Corylus avellana contorta in de bloemenwinkels. Waardoor de takken zo extreem gedraaid zijn blijft gissen. De één denkt dat dit komt door een virus, anderen zeggen ‘speling der natuur’. Niet alleen de takken kronkelen dat het een lieve lust is ook de bladeren kronkelen. Alleen de neerhangende katjes die in maart volop aan de Corylus avellana contorta hangen heeft moeder natuur ongemoeid gelaten.

Snoei
Deze langzame groeier hoeft niet gesnoeid te worden. Snoei verdraagt hij overigens wel heel goed. Pas hierbij wel op dat de ‘natuurlijke’ vorm behouden blijft. Nadeel van de Corylus avellana contorta is dat er regelmatig vanuit de wortels lange snelgroeiende wortelopslag te voorschijn komt. Knip deze nooit af maar trek (scheur) deze loten weg.

Combineren met
Castanea
Aesculus
Amelanchier

Populaire soorten
Corylus avellana ‘contorta’
Corylus avellana ‘Rode Zellernoot’
Corylus maxima ‘purpurea’

Latijnse naam: Coryus avelana contortaStandplaats licht: Zon/Halfschaduw
Nederlandse naam: KronkelhazelaarStandplaats vocht: Normaal
Plantgroep: Heester/struikGrondsoort: Geen voorkeur
Bloemkleur: RoodWintergroen: Nee
Bloei: Maart/aprilWinterhard: Ja
Planthoogte: 600cmAantal per M²: 0,2
Heesters

Corylopsis (Schijnhazelaar)

De Corylopsis die als Nederlandse naam schijnhazelaar heeft is weer één van mijn favoriete vroegbloeiende heesters. De Corylopsis bloeit niet alleen erg vroeg maar ook nog eens zeer uitbundig. Dit alles nog voordat er blad aan de heester is gevormd maakt het tot een waanzinnig goede tuinplant. De klokvormige zachtgele bloemen hangen in trosjes aan de nog kale takken. De naam Schijnhazelaar heeft de Corylopsis te danken aan het feit dat de plant sterk lijkt op de gewone Hazelaar (Corylus avellana). Na de bloei ontpopt zich het blad met een roodbruine kleur wat later zal verkleuren naar helder groen. Het gekartelde eironde blad is in de zomer mooi om te zien maar geeft, alsof het allemaal niet op kan met de Corylopsis, zeer mooie herfstkleuren.

Snoei
De Corylopsis kan in de Kirishimagebergte wel een hoogte bereiken van maar liefst 7 meter hoog. In Nederland en België zal deze soort zeer traag groeien en zal de maximale hoogte maar zelden boven de 100 cm uit komen. Slechts in uitzonderlijke gevallen zal de Corylopsis gesnoeid dienen te worden. Indien snoei toch noodzakelijk is, kies dan voor verjongingssnoei.

Vermeerderen
De Schijnhazelaar laat zich vermeerderen door o.a. afleggen.

Populaire soorten
• Corylopsis pauciflora
• Corylopsis sinensis ‘Spring Purple’
• Corylopsis spicata

Combineren met
• Rhododendron
• Heide
• Circaea
• Dracocephalum
• Nepeta
• Hepatica

Latijnse naam: CorylopsisStandplaats licht: Zon/Halfschaduw
Nederlandse naam: SchijnhazelaarStandplaats vocht: Normaal
Plantgroep: Heester/struikGrondsoort: Geen voorkeur
Bloemkleur: LichtgeelWintergroen: Nee
Bloei: Maart/aprilWinterhard: Ja
Planthoogte: 100cmAantal per M²: 1 tot 3
Heesters

Cotoneaster (Dwergmispel)

De Cotoneaster met als Nederlandse naam Dwergmispel is een heester die veel aangeplant wordt op plaatsen waar je niet zou verwachten dat er nog iets zou groeien. Eigenlijk is dit een twijfelachtige eer voor deze mooie heester. De kleine witte bloemen die zeer uitbundig bloeien in mei/juni zijn prachtig om te zien. Maar de Cotoneaster heeft niet alleen mooie bloemetjes als sierwaarde, in het najaar zit de heester vol met rode bessen. De hoge soorten zoals de Cotoneaster franchetii worden meestal gebruikt in groenstroken. De Cotoneaster horizontalis is een soort die wel erg hoog kan worden maar indien je deze goed snoeit, is deze soort bijzonder geschikt om in grote bloembakken of verhogingen in de tuin te planten.

Snoei
Alle Cotoneaster soorten verdragen snoei erg goed. Het is aan te raden de hoge soorten ieder jaar voor bijna een kwart in te nemen om een mooie gedrongen struik te behouden. Lagere soorten kunnen gesnoeid worden maar dit is niet noodzakelijk.

Vermeerderen
Cotoneaster laat zich makkelijk vermeerderen middels afleggen. Vooral bij de kruipende soorten (Cotoneaster horizontalis) zal dit op een natuurlijke wijze gebeuren.

Populaire soorten
• Cotoneaster adpressus
• Cotoneaster atropurpureus ‘Variegatus’
• Cotoneaster cochleatus
• Cotoneaster dammeri
• Cotoneaster franchetii
• Cotoneaster horizontalis
• Cotoneaster lacteus
• Cotoneaster nanshan ‘Boer’
• Cotoneaster procumbens ‘Streib’s Findling’
• Cotoneaster sternianus ‘Coral Beauty’
• Cotoneaster x suecicus ‘Juliette’

Cotoneaster horizontalis is een ideale heester om aan te planten op een talud. Plant de Cotoneaster in opengewerkt antiworteldoek.

Combineren met
• Aralia
• Crataegus
• Mahonia (Mahoniestruik)

Latijnse naam: CotoneasterStandplaats licht: Zon/Halfschaduw
Nederlandse naam: DwergmispelStandplaats vocht: Normaal
Plantgroep: Heester/struikGrondsoort: Geen voorkeur
Bloemkleur: Wit (rode bes)Wintergroen: Ja
Bloei: Mei/juniWinterhard: Ja
Planthoogte: 200cmAantal per M²: 1
Heesters

Cornus Mas (Gele kornoelje)

Op de kale takken Cornus Mas bloeien kleine gele bloemen vanaf februari tot eind april. Door de grote hoeveelheid van deze kleine bloemen op het kale hout is de Cornus een opvallende verschijning. Zeker als je bedenkt dat er in dit jaargetijde niet veel bloemen te vinden zijn. Deze meerstammige heester komt van nature in grote delen van Europa voor. Als de bloemen van de Cornus Mas zijn uitgebloeid is er niet veel meer aan te beleven. Dan kan je beter kiezen voor de Cornus Mas ‘Variëgata’ met wit bonte bladeren of de Cornus Mas ‘Elegantissima’ met geelroze gekleurd blad.

Snoei
Indien je een kleine tuin hebt is de Cornus mas geen goede keuze. De Cornus kan wel 6 meter hoog en 3 meter breed worden. Snoei de Cornoelje met een snoei of takkenschaar aan het begin van de zomer. Je snoeit de Cornoelje alleen om te verjongen en meer licht in de heester te krijgen. Oude takken worden in zijn geheel weggenomen.

Bijzonderheden
De Cornus mas draagt in het najaar kleine rode eetbare besjes.

Populairste soorten
Cornus Mas
Cornus Mas ‘Variëgata’
Cornus Mas ‘Elegantissima’

Combineren met
Arctostaphylos (Beredruif)
Blechnum
Waldsteinia (Goudaardbei)

Heesters

Buxus sempervirens (Randpalm)

Randpalm, Palmboompje, Buks, Buksboom, Heggenpalm en Boordpalm het zijn slechts enkele voorbeelden van hoe Nederlanders en Vlamingen één en dezelfde plant noemen. Het is maar goed dat er Latijnse plantennamen bestaan die wereldwijd hetzelfde zijn. Het zou anders een behoorlijk verwarrende bedoeling worden. Buxus heeft niet alleen veel namen Buxus heeft evenzoveel functies wat het een zeer populaire plant maakt. De meest gebruikte Buxus is de Buxus sempervirens. Sempervirens betekend ‘altijd groen’ en dat is één van de redenen waarom Buxus zo populair is. Buiten dat Buxus zeer geschikt is om er lage heggetjes mee te maken laat Buxus zich zeer goed in iedere gewenste vorm knippen wat Topiary genoemd wordt.

Buxus het begin
Al in de middeleeuwen werd Buxus veelvuldig gebruikt. Het gebruik van Buxus in de middeleeuwen was vooral om het kweken van geneeskrachtige kruiden overzichtelijk te houden. Lage buxus heggetjes zorgden voor een afscheiding tussen de perken met geneeskrachtige kruiden. De Boeren deden precies hetzelfde met de moestuinen. Deze indeling is het begin geweest van de formele statige tuinen die je vaak in kasteeltuinen en kloosters aantreft.

Buxus in de formele tuinen
Er werden werkelijk de meest prachtige formele tuinen aangelegd met behulp van Buxus heggetjes. De rechte vakken veranderden in labyrintachtige vormen. Al snel ging men nog een stapje verder en ontdekte men dat je Buxus ook goed kan knippen in bolvormen, piramidevormen, spiraalvormen of cilindervormen. Deze vormen worden heden ten dagen nog steeds massaal in de tuin gebruikt. Ook in potten en bloembakken zijn deze in vorm gesnoeide Buxus planten er populair.

Buxus in de particuliere tuinen
Ook in de particuliere tuinen wordt Buxus veelvuldig gebruikt. Wie kent de rozenperken niet die omzoomd worden door Buxus haagjes? Of de Buxus bollen of spiralen die aan weerszijde van de voordeur staan te pronken. Enkele jaren geleden werd er weer nieuw leven in de Buxus geblazen door ze te gaan knippen in verschillende dierenvormen. Al snel stonden de tuincentra vol met Buxus geknipt in de vorm van kippen en beren maar ook vormen als hartjes, manden en noem maar een vorm ze gingen massaal over de toonbank. Maar zo snel deze Buxusrage opkwam zo snel verdween deze ook weer. Kennelijk kwam men er al snel achter dat het knippen van al deze vormen toch niet zo makkelijk is.

Buxus als wolkenhaag
Voor wie dacht dat we alles al met Buxus geprobeerd hebben heeft het mis. De wolkenhaag is sterk in opkomst en als het aan mij ligt mag dit een nieuwe langdurige rage worden. Een buxus wolkenhaag maak je door diverse buxus bollen van verschillende formaten strak tegen elkaar aan te planten en deze ook op deze manier te blijven knippen wat een zeer apart effect geeft. Er zijn op dit moment (2007) zelfs kwekerijen die wolkenhagen kant en klaar aanbieden.

Buxus planten, verplanten, knippen en stekken

Buxus planten
Buxus wordt afhankelijk van het jaargetijde geleverd in container of als wortelgoed. Over het algemeen kan je stellen dat Buxus in container duurder is dan Buxus uit de volle grond. Voordeel van de containerplanten is dat je nagenoeg het gehele jaar kan planten en de kans dat de Buxus niet zal aanslaan nihil is. Als je een Buxus heg gaat planten is het verstanding om een geul te graven die minimaal twee maal breder is dan de breedte van de kluit. De diepte van de geul dient een half keer dieper te zijn dan de hoogte van de kluit. Na het graven van de geul is het erg belangrijk dat de boden van de geul 1 steek diep omgespit wordt. Dit is erg belangrijk daar de Buxus graag in een goede gedraineerde bodem staan. Breng nu een laag goede Humusrijke grond vermengd met kalk op de bodem van de geul aan en zet daar de Buxus planten op. Verdeel de Buxus planten gelijkmatig en vul de geul aan met Humusrijke grond. Druk de aarde stevig aan en geef de Buxus direct water (Ook als het regent). Afhankelijk van de grote van de Buxus planten plant je gemiddeld 6 tot 8 Buxus planten per strekkende meter.

Buxus verplanten
Indien je Buxus wilt verplanten is het om het risico van deze voor de Buxus zeer ingrijpende klus te beperken verstandig om dit lang van te voren te plannen. Je hebt dan de tijd om de Buxus rond te steken. Steek met een scherpe spade, half november, de helft van de Buxus los. Na drie maanden steek je de andere helft los. Volgend najaar graaf je de Buxus voorzichtig uit. Het planten gaat vervolgens het zelfde wat ik hierboven bij Buxus planten heb omschreven. Het planten en verplanten doe je het beste in het voor- of najaar. Meer weten over het verplanten klik dan hier.

Buxus knippen
Om een stevige volle buxus te behouden is het noodzakelijk de Buxus minimaal twee maal per jaar te knippen. Snoei de Buxus tussen 1 april en 1 oktober. Knip de Buxus met een scherpe heggenschaar of Buxusschaar. Het liefst niet met een elektrische heggenschaar daar dit een veel rafelig beeld geeft en de Buxus langer nodig zal hebben zich te herstellen. Knip Buxus alleen op een bewolkte dag en maak de Buxus iets vochtig voordat je hem knipt (Zeker niet doen als je elektrisch knipt!).

Buxus stekken
De beste tijd om buxus te stekken is augustus. Maak stekken die goed afgerijpt zijn wat je kan herkennen aan de donkergroene kleur. De stekken dienen ongeveer 10 cm lang te zijn en het liefst met wat vertakkingen. Ontdoe de onderste 3 à 4 cm nu van blad en beschadig de bast licht door er even met een scherp mesje overeen te gaan. Als stekbak volstaat bijvoorbeeld een piepschuimen bak. Zorg voor voldoende gaten in de onderkant zodat afwatering goed mogelijk is. Vul de stekbak met stekgrond. Stekgrond voor buxus maak je door 3 delen turfgrond en 1 deel metselzand goed door elkaar te mengen. Druk de grond nu aan en zorg dat de grond ongeveer 1 cm onder de rand van de stekbak staat. Stekpoeder is niet nodig om Buxus te stekken maar mag wel. Steek de stekken nu in de stekbak. Niet te diep anders zouden de stekken kunnen gaan rotten. Om wortelgroei te bevorderen plaats je de stekken dicht tegen elkaar in de stekbak. Plaats de stekbak buiten, in een koude kas of serre op een beschutte plaats. Indien je de bakken buiten plaatst let dan wel op dat de stekken niet bevriezen en zorg ervoor dat de grond vochtig blijft maar niet te nat daar de stekken dan zullen gaan rotten. Na 16 tot 20 weken zullen de stekken geworteld zijn en is het tijd om de stekken in de tuin te gaan planten.